Globalizacja a regionalizacja

Między regionalizacją i globalizacją występują istotne wzajemne interakcje, na które należy zwrócić szczególną uwagę. W procesach globalizacyjnych wyróżnić można przede wszystkim trzy rodzaje globalizacji:
a) globalizację hegonomiczną
b) globalizację trójbiegunowa
c) globalizację multilateralną

Jeżeli globalizację rozpatruje się z punktu widzenia hegemonialnego, to w takim przypadku regionalizacja może być widziana jako reakcja o charakterze strategicznym na tego rodzaju procesy. Kraje mniejsze poprzez regionalizację mogą równocześnie ułatwiać przechodzenie globalizacji od stadium hegemonialnego do multilateralnego czy multicentycznego.

Według Samir Amina globalizacja i regionalizacja są procesami ściśle oddziałującymi na siebie, chociaż przebiegają całkowicie różnymi drogami. Amin twierdzi, że globalizacja może bezpośrednio wywoływać regionalizację w krajach trzeciego świata, która jest strategiczną odpowiedzią na zacofanie gospodarcze krajów peryferyjnych pozbawionych siły ekonomicznej. Według niego tworzenie szerokich zintegrowanych regionów w trzecim świecie, a szczególnie w Afryce i w krajach arabskich, ale także w Ameryce Łacińskiej i w Azji Południowo-Wschodniej jest jedyną efektywną odpowiedzią na wyzwania pogłębiającej się polaryzacji generowanej przez procesy globalizacyjne.


W okresie ostatnich lat, nastąpiła także swoista weryfikacja dotychczasowych teorii międzynarodowej integracji gospodarczej. Potwierdzają to utworzone w ostatnim okresie liczne ugrupowania regionalne, które nie grupują już krajów o tym samym, lecz o znacznie zróżnicowanym stopniu rozwoju. Nieprawdziwe okazały się też ustalenia teoretyków integracji, że dominacja gospodarcza jednego z krajów raczej przeszkadza, niż sprzyja rozwojowi współpracy gospodarczej w ramach danego ugrupowania regionalnego.


Obecnie uczestnictwo w ugrupowaniach regionalnych coraz częściej traktowane jest przez rządy wielu krajów jako najbardziej skuteczny sposób na zwiększenie stopnia konkurencyjności gospodarki i przygotowania się do wymogów działania na rynku globalnym. Kraje rozwijające się przekonały się także do integracji z krajami gospodarczo wysokorozwiniętymi widząc w tym nie zagrożenie, lecz szansę na przyśpieszenie własnego rozwoju gospodarczego i stworzenie efektywniejszych mechanizmów konkurencji na rynkach międzynarodowych oraz umocnienie swojej pozycji międzynarodowej.