Gospodarka regionalna
Region to ponadlokalny układ społeczno- terytorialny, identyfikowalny dzięki specyficznym cechom przestrzeni, a także więzi społecznej wynikającej z tożsamości regionalnej
Z punktu widzenia geografii region jest względnie jednorodną wewnętrznie częścią powierzchni geograficznej, różniącą się do terenów przyległych pewnymi cechami środowiska geograficzno- przyrodniczego, takimi jak: ukształtowanie terenu, jakość gleb, rodzaj klimatu itp.
W politologii istotnymi cechami regionu będą: odrębność opcji politycznych, autonomia w ramach państwa federalnego, akceptacja podziału administracyjno-terytorialnego, skuteczność władz regionalnych i inne.
Historyk szukałby wspólnych korzeni, jakiej granicy w historii.
Prawnik powiedziałby: „to taki fragment przestrzeni, który formalno-prawnie został wyodrębniony, ma granice administracyjne, odrębną podmiotowość”.
Dla ekonomisty region to przede wszystkim obszar o określonej specjalizacji gospodarczej, będącej wynikiem sposobu wykorzystania wewnętrznych i zewnętrznych zasobów ekonomicznych oraz przepływu czynników wzrostu, takich jak: kapitał, siła robocza, technologia i informacja. W tym ujęciu podział regionalny nawiązuje do terytorialnego podziału pracy. Ekonomista szukałby cech, którymi region różni się od innych (wspólnego mianownika), na przykład GOP, Legnicko-Głogowski Okręg Miedziany.
Definicja regionu w Unii Europejskiej:
Region - to takie terytorium (obszar) wyodrębnione administracyjno-prawnie, w którym funkcjonuje odrębny (regionalny) organ władzy publicznej, który jest powołany w drodze wolnych, demokratycznych wyborów; władza wyposażona w instrumenty prawne i finansowe (budżet) oraz prowadząca politykę intra- i interregionalną.
Delimitacja jest to wyznaczanie granic regionu, bierze się tu pod uwagę różne kryteria:
- strefa ciążenia do wielkiego miasta(oddziaływania)- czynnik, które wiążą przestrzeń z wielkim miastem [wielkie miasto + strefa ciążenia]; strefa oddziaływania= strefa ciążenia do miasta wyznacza granicę
- kryterium historyczne – jest to historycznie ukształtowana więź między metropolią a obszarem, na przykład pod tym względem zupełnie sztuczne jest województwo lubuskie, leży ono w strefie ciążenia do Berlina, jest to woj. o dwóch stolicach: Zielona Góra i Gorzów.
Do czołówki najbardziej rozwiniętych regionów należą te z metropolią.
Kryteria delimitacji regionów:
- Cechy geograficzne (ukształtowanie terenu)
- Cechy ekonomiczne (funkcja gospodarcza, region gospodarczy)
- Cechy społeczne
- Cechy kulturowe
- Cechy demograficzne
- Cechy historyczno-osadnicze (tradycje, zwyczaje, nazwa)
- Cechy administracyjne (województwo)
Typologia regionów:
- Fizyczno-geograficzne (naturalne, klimatyczne, glebowe)
- Gospodarcze (rolne, przemysłowe, turystyczne)
- Gospodarczo- -administracyjne (przedmiot planowania i zarządzania)
Inna typologia regionów:
a. Region jako cześć obszaru
• Narzędzie badania- dane statystyczne
• Narzędzie działania – dział. społecz.- gosp.
• Przedmiot poznania - właściwości
b. Region rozróżnia się od innych na podstawie cech:
• Fizyczno- geograficzne
• Ekonomiczne- specyfika usług, produkcji
c. Region= otoczenie dla ludzi, podmiotów gospodarczych
d. Region = rynek, czyli przedmiot zainteresowania banków, inwestorów, producentów
Wyróżnienie układów przestrzennych wykazujących pewne cechy wspólne, bez wymogu rozłączności i konieczności wymogu pokrycia całego kraju pozwala wyróżnić:
- Regiony jednolite- mają spójną strukturę wewnętrzną, homogeniczne regiony, które na całym obszarze mają jednolitą strukturę gosp.
- Węzłowe- w zasięgu dużych miast (aglomeracje)
-Regiony reliktowe- ciążenie do wielkich miast jest słabe, czynnikiem konstruktywnym jest w nich wspólne dziedzictwo kulturowe i historyczne
- Regiony społeczne- poczucie tożsamości z danym regionem
- Reginy etniczne- wykształcone na gruncie odrębności językowej, kulturowej, etnicznej