Jakich instrumentów używa Bank Centralny w celu kształtowania podaży pieniądza?

Podaż pieniądza – to ilość pieniądza oferowana na rynku finansowym przez podmioty reprezentujące podaż pieniądza. Podmioty które reprezentują podaż pieniądza to: Bank Centralny, banki komercyjne, instytucje finansowe, ludność (część zasobów ludzie deponują w bankach). Źródła podaży pieniądza:
- rezerwy BC, bo on reguluje ilość pieniądza w obiegu, zwiększając rezerwy lub zmniejszając je
- kreacja pieniądza kredytowego – tworzenie przez system bankowy
- dyskonto weksli – przyjmowanie od posiadaczy weksli dyskonta
- skup dewiz od obcokrajowców i podmiotów krajowych posiadających je od eksporterów

Czym kieruje się BC przy regulowaniu podaży:
- rozmiarami i tempem wzrostu PKB (gdy rośnie PKB, rośnie popyt, bo rośnie transakcja, BC zwiększa podaż pieniądza)
- rozmiary popytu na pieniądz, które pośrednio wynikają z aktywności gospodarczej
- stan bilansu płatniczego
- funkcja podaży pieniądza

Bank Centralny stara się utrzymać rozmiary pieniądza w ilościach zgodnych z celami gospodarki.

Gdy jest mało pieniądza:
- staje się on trudno dostępny, wtedy trudno uzyskać kredyt, niezaspokojone potrzeby maleje popyt konsumpcyjny, inwestycyjny, maleje aktywność gosp.
- Staje się on drogi, drożeje kredyt, rosną obciążenia kosztów produkcji, maleją zyski, mniejszy rozwój przedsiębiorstw, mniejsze wpływy do budżetu z tytułu podatków
- Gdy jest mało pieniądza – wysoka stopa %, napływ kapitałów spekulacyjnych, rosną rezerwy dewizowe, rośnie kurs walutowy, umacnia się złotówka, pogarsza się opłacalność eksportu, zmniejszają się wpływy eksportowe, zmniejsza się bilans eksportowy
- Gdy jest mało pieniądza – obniżając popyt obniża się presją inflacyjną


Zbyt duża ilość pieniądza:
- Zbyt szybko rośnie popyt – rośnie aktywność gospodarcza, rosną także ceny – rośnie inflacja, która może zahamować aktywność gospodarczą
- Rosnący popyt może doprowadzić do zbyt szybko rosnącego importu co pogorszy saldo wymiany handlowej za granicą
- Niska stopa % powoduje odpływ kapitałów spekulacyjnych, gdy zabraknie pieniądza zagranicznego do wymiany na złotówki spowoduje to niewypłacalność kraju

Instrumenty regulacji pieniądza przez BC:
1. instrumenty oddziaływania ekonomicznego:
- określa wysokość stopy rezerw obowiązkowych jaką muszą utrzymywać poszczególne banki komercyjne. Określa ile procent aktywów pieniężnych każdy bank musi przeznaczyć na obowiązkową rezerwę, którą stawiają do dyspozycji BC
- kształtowanie stopy redyskontowej – jest to prowizja jaka BC pobiera przy operacjach redyskonta weksli, dokonywanych między bankami komercyjnymi, a BC. Operacje redyskonta występują gdy banki komercyjne zdyskontowały weksle klientom indywidualnym i teraz chcą podobna operację przeprowadzić z BC, czyli ponownie zdyskontować weksle.
- Tzw. operacje otwartego rynku – są to działania BC polegające na kupowaniu przez BC papierów wartościowych. Są to transakcje na tzw. międzybankowym rynku finansowym. Chcąc zwiększyć podaż pieniądza BC będzie skupował papiery, chcąc zmniejszyć będzie zachęcał podmioty do kupna – sprzedawał.
2. instrumenty o charakterze administracyjnym
- operacje refinansowania banków komercyjnych tzw. kredyty refinansowe – mogą zaciągać banki komercyjne w BC, gdy zabraknie im środków pieniężnych
- kredyty lombardowe czyli pod zastaw papierów wart posiadanych przez dany bank
- limitowanie akcji kredytowej prowadzonej przez banki komercyjne. BC może określać górną granicę ilości kredytów, które mogą udzielać banki
- BC określa bezpośrednio wysokość prowizji bankowych lub też maksymalne oprocentowanie depozytów bankowych
- Regulowanie prawa bankowego, kształtowanie przepisów finansowych np. ułatwiających wejście na rynek finansowy pozabankowym instytucjom np. fundusze emerytalne