Polecane: Eksport z Wielkiej Brytanii

Charakterystyka ogólna podziału pracy

Podział pracy to sposób organizacji procesów produkcyjnych w społeczeństwie,  polegający na wyodrębnieniu się grup ludzi zajmujących się wytwarzaniem  określonych produktów (społeczny podział pracy) lub wykonujących określone czynności przy wytwarzaniu tego samego produktu (techniczny podział pracy).

Społeczny podział pracy

Podział pracy istniał już w społeczeństwach prehistorycznych - był to naturalny  podział pracy, wynikający z płci i wieku. Wzrost ilości i różnicowanie się wytwarzanych dóbr doprowadziły do społecznego podziału pracy, który przebiegał w trzech fazach: pierwszy społeczny podział pracy polegał na rozdzieleniu się uprawy roli i pasterstwa, miał miejsce u schyłku wspólnoty  pierwotnej.

Drugi społeczny podział pracy doprowadził do wyodrębnienia się we wczesnym  niewolnictwie rzemiosła z rolnictwa. W wyniku trzeciego społecznego podziału pracy, u schyłku niewolnictwa, powstała grupa ludzi zajmująca się wyłącznie pośrednictwem w wymianie towarowej - kupcy. W każdej z wyodrębnionych grup dokonywały się dalsze podziały polegające na specjalizacji w wytwarzaniu płodów rolnych, produktów rzemieślniczych, usług i handlu określonymi produktami.

Techniczny podział pracy

Następstwem postępu technicznego oraz rozwoju produkcji stał się techniczny podział pracy, polegający na podziale procesu produkcyjnego dóbr i usług na fazy, czyli zespoły czynności lub czynności pojedyncze wykonywane przez wąsko wyspecjalizowanych, wyposażonych w coraz bardziej skomplikowane narzędzia i maszyny pracowników. Następowało przejście od jednostkowej produkcji rzemieślniczej do masowej produkcji przemysłowej. Techniczny podział pracy umożliwia automatyzację procesów produkcyjnych.

Obecnie podział pracy ma miejsce również w ujęciu międzynarodowym. Poszczególne kraje specjalizują się w wytwarzaniu tych produktów, których inne kraje produkować nie mogą (dotyczy to głównie płodów rolnych oraz surowców i materiałów) lub które produkują relatywnie najtaniej. Przejawem międzynarodowego podziału pracy jest handel zagraniczny.

Podział pracy w ujęciu międzynarodowym

Międzynarodowy podział pracy jest zjawiskiem historycznym i stanowi szczególną formę ewolucji społecznego podziału pracy, dokonującego się między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą w obrębie różnych organizmów państwowych. Zaistniał on dopiero wtedy, gdy proces społecznego podziału pracy w poszczególnych krajach osiągnął poziom, przy którym asortymentowy i ilościowy wzrost produkcji przekroczył chłonność rynków narodowych. Pojawienie się trwałych nadwyżek produkcyjnych w jednych krajach i możliwość ich zbytu w innych stworzyło wówczas potrzebę rozwoju wymiany handlowej wykraczającej poza granice kraju, a w późniejszym okresie powstania także innych rodzajów powiązań gospodarczych. Uruchomiony w ten sposób mechanizm konkurencji międzynarodowej stał się trwałym elementem współokreślającym kierunki specjalizacji produkcji i wymiany poszczególnych krajów.

Nadwyżki produkcyjne ponad potrzeby rynku narodowego nie były jednak warunkiem wystarczającym do przekształcenia społecznego podziału pracy w międzynarodowy podział pracy oraz handlu lokalnego z wymianą międzynarodową. Trzeba było stworzyć możliwości przemieszczania wzrastającej ilości towarów na znaczne odległości. Niezbędny okazał się zatem rozwój odpowiedniej infrastruktury organizacyjno – ekonomicznej i technicznej, zapewniającej łatwość, trwałość, bezpieczeństwo oraz dużą intensywność i regularność międzynarodowych powiązań handlowych. Dopiero w takich warunkach mógł wzrastać szybko poziom wzajemnego uzupełniania się struktur produkcji poszczególnych krajów.

Główną siłą napędową międzynarodowego podziału pracy jest więc rozwój techniki przejawiający się w ciągłym wzbogacaniu wiedzy o otaczającej nas rzeczywistości, coraz szerszym stosowaniu jej dorobków w praktycznym działaniu, a także w doskonaleniu narzędzi pracy i metod ich wykorzystywania.

Gwałtowny rozwój międzynarodowego podziału pracy nastąpił dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku wraz z umocnieniem się rewolucji przemysłowej w Anglii i innych krajach Europy zachodniej. Tania produkcja maszynowa przy ogromnym postępie technicznym w transporcie i w komunikacji, ograniczyła wówczas w walce konkurencyjnej działalność przetwórczą w krajach mniej rozwiniętych, zmuszając je do produkcji surowców oraz artykułów rolno spożywczych.
Ukształtowany w ten sposób międzynarodowy podział pracy doprowadził do głębokiego zróżnicowania możliwości rozwojowych krajów uprzemysłowionych i surowcowo – rolniczych, spychając te drugie na peryferie gospodarki światowej. Tak stało się np. z większością krajów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej, pozostających przez długi okres w zależności kolonialnej od metropolii europejskich.

Międzynarodowy podział pracy mówi więc o współpracy między sąsiadującymi podmiotami. Aby międzynarodowy podział pracy mógł mieć miejsce trzeba spełnić określone normy. A mianowicie. Uczestnicy tego podziału muszą znajdować się więcej niż w jednym kraju, albo posiadać charakter trans narodowy. Warunkiem drugim jest natomiast to że muszą oni wykazywać trwałe zainteresowanie rozwojem produkcji lub usług, które będą przedmiotem obrotu międzynarodowego, czyli produkcja bądź usługi muszą być nastawione na eksport. O międzynarodowym podziale pracy można mówić wtedy, gdy ma on charakter tzw. strukturalny tzn. że z jednej strony ten podział pracy, musi być wynikiem zróżnicowania strukturalnego, z drugiej strony musi służyć dopasowaniu określonych struktur dobrze współpracujących krajów. Dopasowanie tych struktur musi mieć charakter dynamiczny.

Głównym podmiotem międzynarodowego podziału pracy jest państwo. Może uczestniczyć ono w dwóch formach:
1. Forma bezpośrednia
2. Forma pośrednia

Bezpośrednio państwo oddziałuje za pomocą zagranicznej i międzynarodowej polityki  ekonomicznej na wszystkie podmioty gospodarcze.

W sposób pośredni to samo państwo oddziałuje przy pomocy narzędzi ekonomicznych na podmioty gospodarcze albo zachęcając je do obrotu międzynarodowego, albo hamując. W tym miejscu ma do dyspozycji szeroki wachlarz narzędzi i instrumentów polityki handlowej. Zakres i formy oddziaływania państwa na Międzynarodowy Podział Pracy zleżą od wielu czynników. Podstawowym takim czynnikiem jest realizowana strategia rozwoju. Czynnikiem wtórnym jest realizowana koncepcja polityczna i gospodarcza.

Międzynarodowy Podział Pracy daje szansę  podmiotom w nim uczestniczącym bo bezpośrednio określa jego specyfikę i odróżnia go od innych sposobów fakturowania. Korzyści które oferuje podmiotom gospodarczym Międzynarodowy Podział Pracy nie mogą być identyczne dla wszystkich. Siłą napędową Międzynarodowego Podziału Pracy jest rozwój techniki i technologii oparty na zastosowaniach nowoczesnej techniki i technologii, doskonalenia narzędzi pracy.

Polecane: Eksport do Wielkiej Brytanii

Polecane: Polska agencja celna w UK