Polecane: wiata autobusowa

Problematyka warunków bytu oraz jakości życia ludności jest niezwykle zróżnicowana i wymaga różnorodnych badań społeczno-statystycznych. Pojęcia poziomu i jakości życia są ściśle związane z kategorią potrzeb. W polityce społecznej istotne jest bowiem określenie stanu zaspokojenia potrzeb społecznych. Wśród potrzeb społecznych można wyróżnić grupę potrzeb podstawowych, które warunkują ludzkie istnienie, oraz grupę potrzeb wyższego rzędu. Próby klasyfikacji potrzeb podejmowano w ramach różnych dyscyplin naukowych. Teoria Maslowa, według której potrzeby ludzkie układają się z pewną hierarchią to jedna z najbardziej znanych. Według Maslowa, jeśli potrzeby znajdujące się na najniższym szczeblu podanej hierarchii nie są zaspokojone, to człowiek będzie skłonny lekceważyć potrzeby znajdujące się na wyższym szczeblu.

W polskiej literaturze różnie definiuje się poziom życia ewentualnie zamiennie stopę życiową. Mimo różnic formalnych w ujęciu poziomu życia są one zgodne z koncepcjami komisji ekspertów ONZ, według których pojęcie poziomu życia obejmuje całokształt rzeczywistych warunków życia ludzi oraz stopień ich materialnego i kulturalnego zaspokojenia potrzeb poprzez strumień dóbr i usług . Jak wynika z definicji, potrzeby zaspokajane drogą zakupu lub pozyskania dóbr i usług są wyznacznikami poziomu życia. Natomiast potrzeby zaspokajane drogą rozwoju własnej osobowości poprzez kontakt z ludźmi i przyrodą są wyznacznikami jakości życia.

Aby otrzymać obraz poziomu życia zgodny z odczuciem społecznym, nie powinno się wykluczać z badań żadnego czynnika wywierającego istotny wpływ na społeczno-ekonomiczne warunki życia. Kwestie poziomu życia można rozpatrywać z różnych punktów widzenia. Poza tym, aby ocenić prawidłowo poziom życiowy danej grupy ludności, nie wystarcza znać tylko jego poszczególne elementy, ale należy go porównać z poziomem występującym w poprzednich latach oraz poziomem występującym w innych rejonach czy państwach. Nie można zapomnieć również o stopniu zaspokojenia potrzeb ustalanych w ramach różnego rodzaju standardów bądź wzorców, a nie są to tylko potrzeby bezpieczeństwa, życia seksualnego, zaspokojenia głodu.

W praktyce uproszczone badania poziomu życia polegają na ustalaniu rozmiarów zjawisk uznanych w danych warunkach za podstawowe symptomy dobrobytu społecznego. Nie wszystkie jednak z nich są bezpośrednio mierzalne. Wiele spośród okoliczności charakteryzujących społeczne i ekonomiczne warunki życia są trudne do ścisłego pomiaru. Dla każdego z tych zjawisk należy zatem szukać dalszych mierników aż do otrzymania w miarę wiarygodnych mierzalnych wskaźników poziomu życia.

Pojęcie jakości życia pojawiło się wówczas, kiedy dostrzeżono, że wzrost dobrobytu materialnego i przekroczenie pewnego punktu względnego zaspokojenia potrzeb wcale nie musi powodować wzrostu pomyślności. Nieraz sytuacja jest wręcz odwrotna; koszty poniesione na utrzymanie i powiększenie dobrobytu okazują się bowiem zbyt wielkie i wymagają rezygnacji z innych wartości. Ocena zaspokojenia potrzeb wyłącznie za pomocą wskaźników poziomu życia nie jest więc wystarczająca. Wzrost gospodarczy podniósł poziom życia, ale rodzi również dotkliwe konsekwencje, ujawniając skutki negatywne, które - kumulując się- zaczynają neutralizować jego dotychczasowe, pozytywne rezultaty, czyli wzrost powszechnej konsumpcji. W najszerszym i najbardziej ogólnym zrozumieniu jakość życia łączy w sobie pojęcie dobrobytu i pomyślności. Jest to ujęcie szerokie zakłada bowiem rozpoznanie tak obiektywnych, jak i subiektywnych warunków życia i kierunków zmian. Rozwój społeczny zakłada zaspokajanie równię obok potrzeb materialnych potrzeby wyższego rzędu, takie jak poczucie bezpieczeństwa społecznego, przynależności, akceptacji.

Z punktu widzenia postępu społecznego coraz ważniejsze oprócz dobrobytu materialnego, zdają się być takie  wartości, jak: stopień samorealizacji twórczej jednostki, treści współżycia społecznego, stan środowiska naturalnego. Ponieważ rozwój społeczny obejmuje bardzo złożone zjawiska, o różnorodnym charakterze, konieczne jest określenie, jakie sfery aktywności ludzkiej powinny być przede wszystkim uwzględnione w badaniach dotyczących tego rozwoju. Obszary zagadnień będących przedmiotem zainteresowania polityki społecznej składają się na trzy podstawowe kategorie, a mianowicie: warunki bytu, poziom życia i jakość życia.