Usługi i produkty turystyczne

Usługi turystyczne
W ekonomii „usługami" nazywa się wszelkie czynności związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokajaniem potrzeb ludzkich, ale nie służące do wytwarzania przedmiotów. Usługi są elementem infrastruktury gospodarczej (m.in. usługi komunalne, gastronomiczne, bytowe, ubezpieczeniowe, bankowe, handel) infrastruktury technicznej (komunikacja, wodociągi, gazownictwo) oraz infrastruktura społeczna (kultura, oświata, ochrona zdrowia).

Usługami turystycznymi nazywamy wszelkie czynności, które zaspokajają potrzeby turystów związane z samą podróżą oraz realizacją jej celu na obszarze turystycznym, tj. zaspokajają potrzeby turystów przed, w czasie podróży i pobytów oraz po podróży.

Usługi turystyczne pełnią trzy funkcje związane z istotą potrzeb turystycznych, a mianowicie:
- funkcję dostarczania towarów służących zaspokajaniu podstawowych potrzeb człowieka, zmodyfikowaną przez specyficzną sytuację, w jakiej się znajduje turysta, oraz towarów o charakterze turystycznym
- funkcję bezpośredniego oddziaływania na osobę turysty oraz na posiadane przez niego przedmioty, czyli zapewnianie mu warunków wypoczynku (w tym również leczenia) poza miejscem stałego zamieszkania, udzielanie mu niezbędnych informacji oraz utrzymywanie elementów wyposażenia turysty w stanie zdatności do użytku

Zakres usług turystycznych jest szeroki i zróżnicowany. Zależy on przede wszystkim od zróżnicowania potrzeb turystów. W miarę rozwoju turystyki jedne usługi zanikają, a pojawiają się nowe. Następujące grupy usług: transportowe, hotelarskie, informacyjne, gastronomiczne, bankowe, pośrednictwa, wypoczynkowe, kultury fizycznej, infrastruktury lokalnej, handlowe, rzemieślnicze.

Produkt turystyczny

Przez produkt rozumie się dobra i usługi zdolne do zaspokajania potrzeb ludzkich. Wąskim znaczeniu termin ten oznacza to, co turyści kupują, np. transport lub zakwaterowanie - oddzielnie lub w formie pakietu (package). W szerszym znaczeniu jest to kompozycja tego co turyści robią oraz walorów, urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają. Z punktu widzenia turystów całkowity produkt turystyczny obejmuje całość przeżytego doświadczenia od chwili opuszczenia domu do powrotu - w odróżnieniu np. od miejsca w samolocie lub pokoju w hotelu jako pojedynczych produktów. Całkowity produkt turystyczny (np. wypoczynek nad morzem, wycieczka autokarowa lub wyjazd na konferencję) jest produktem złożonym.

Mówienie o produkcie turystycznym jako usłudze ma całkowite uzasadnienie. Widać to wyraźnie, kiedy mówimy o całościowym produkcie turystycznym, jakim jest podróż (wycieczka zryczałtowana, składająca się z wielu elementów, głównie usług, ale także z elementów materialnych, tj. kiedy mówimy o podróży jako o usłudze). Każdy ze składowych elementów takiego całościowego produktu prezentuje produkty cząstkowe, wytwarzane przez różne przedsiębiorstwa. Tak więc przedsiębiorstwo przewozowe zapewnia usługę przewozu, hotele zapewniają noclegi, pilot grupy zapewnia usługę kierownica podróży, przemysł pamiątkarski zapewnia pamiątki. Taki całościowy produkt turystyczny jest zarówno usługą niematerialną, której nie można na razie w pełni odczuć, a tym bardziej jeszcze trudniej jest opisać, ponieważ klient kupuje nie tylko konkretne usługi, ale także swe oczekiwania; produkt ten zawiera coś abstrakcyjnego, na co składają się takie elementy jak czas, przestrzeń i osoba, co różni się w zależności od kraju, czasu i osoby podróżującej; zawiera coś krótkotrwałego, prze-mijającego np. miejsce w łóżku hotelowym, które nie wykorzystane danego dnia „znika"; składa się z wielu elementów, jak „wiązka usług".

Całościowy produkt turystyczny jako podróż (usługa turystyczna) obejmuje cząstkowe usługi turystyczne:
- w miejscu zamieszkania: informacje i porady w biurze podróży, pośrednictwo w biurze podróży lub innej organizacji, wyposażenie na podróż
- „w drodze": transport, opieka kierownika grupy, wyżywienie
- w miejscowości pobytu wakacyjnego: zakwaterowanie, wyżywienie, opieka pilota, rozrywki, sport, pamiątki itd.

Produkt turystyczny powinien w możliwe dużym stopniu oczekiwania kupującego i zaspokajać jego potrzeby. Jest to sprawa podstawowa. Na podstawie powyższych informacji produkt turystyczny można zdefiniować jako jedność walorów turystycznych w miejscu docelowym podróży oraz komplementarnych dóbr i usług, które umożliwiają czasową zmianę stałego środowiska, a także umożliwiają i uprzyjemniają pobyt w miejscu docelowym podróży.